“Tragično je kako deca, čim pođu u školu, izgube čistotu i vedrinu individualnog saznanja, doživljaja i smisao autentične interpretacije. Škola i praktičan život nameću im šablone i dogme, deca umesto radosti doživljaja prihvataju rutinsko prepoznavanje golih funkcija stvari i pojava.” D. Radović
Škola, ustanova, kuća znanja, alat za učenje razmišljanja, ubica bezbrižnosti .
Školski sistem, tu je da obrazuje i odgaja dijecu i mlade ljude, željne znanja i zvanja, željne uspjeha, stabilnosti, inovativnost; obrazovanje je oduvijek imalo temeljnu ulogu u prijenosu i očuvanju znanja s generacije na generaciju.
Obrazovni sistem tu je da nas nauči istome, istim lekcijama, bazičnim i naprednim znanjem. Učenik je odličan(5) ako se prilagođava, a dovoljan(2) ako se pak suprotstavi iz ljenosti, bezvoljnosti, zbunjenosti, nerazumijevanja, nepronalaženja u sistemu preživljavanja, borbe, uspoređivanja i takmičenja.
No, nije sve u prilagođavanju sistemu, obrazovne ustanove cijene hrabre ljude koji iznose svoja mišljenja i stavove, žele promjenu, napredak, individualni pristup mladim ljudima.
Primitivna edukacija se odvijala među primimitivnim i plemenskim ljudima i bila je veoma jednostavna u odnosu na složenim vještinama modernih ljudi. Njihova sredstva za preživljavanje bili su lov, skupljanje divljeg voća i povrća.
Nije bilo čitanja ni pisanja, informacije su se prenosile usmenim putem, pjesmama, gestama, ceremonijalnim i obrednim putem. Ciljevi ovog vida obrazovanja bili su sigurnosr i preživljavanje, očuvanje i prenošenje tradicionalnih normi .
Organizacija primitivnog načina življenja je plemenska, ne politička, te je jedina funkcija obrazovanja bila omogućiti članovima plemena da uspiješno obavljaju suživot sa svojim rođacima.
Egipat, dar Nila, nalazi se u sjevernom dijelu Afričkog kontinenta. Drevni Egipat karakterisao se kao pustinja zalijevana samo rijekom Nil, koja bi poplavljala u vremenskom intervalu od Augusta do Novembra. Egipatska vlada bila je autokratska, vladao je kralj po imenu Faraoh koji je imao absolutnu moć.
Javljaju se egipatske škole (hramovi), ciljevi Egipatskog obrazovanja bili su osposobljavanje pisara, širenje religije, širenje utilitarnog znanja, očuvanje kulturnog obrasca naroda (3000. PNE).
Prve formalne obrazovne institucije osnovane u antičkoj Kini su tijekom Xia dinastije (2070. PNE – 1600. PNE), ove instutucije nosile su naziv chengjun, prethodnici škola. Državne škole osnovane su samo za dijecu plemstva, a sastojale su se od osnovnih škola i viših fakulteta. Seoske škole, poznate kao lokalne škole, bivaju podjeljene na 4 razine (shu, xiang, xu, xiao).
Uopšteno gledajući, učenici koji su ostvarili dobar uspijeg na shu razini obrazovanja, mogli su nastaviti školovanje na viši nivo.
Najviše institucije učenja zvale su se Taixue (Carski fakulteti) i Guozijian (Carske akademije).
Konfučije (Kung Fu Ce) je kineski filozof i socijalni reformator čija učenja su bila i ostala veoma značajna širom Azije. Bio je jedan od prvih privatnih učitelja u kineskoj istoriji (rođen 551.PNE).
Kao i kultura i tradicija Indije, sistem obrazovanja takodjer ima svoju bogatu istoriju razvoja. Pod velikim uticajem hinduističke religije, znanje koje su stekli ljudi davnih vremena prenosilo se s jedne generacije na drugu, te se održava i u današnjim učenjima.
U starim vremenima u Indiji nije postojalo formalno obrazovanje. Putem roditelja znanje se prenosilo na mladu generaciju, a znanje uglavnom biva usko povezano sa strukom porodice.
Mnogo kasnije pojavila su se dva sistema obrazovanja, vedski i budistički. Vedski sistem obrazovanja vrtio se oko Veda, Vedangasa i Upnishada, dok je Budistički sistem propovijedao misli velikih budističkih škola.
Obrazovanje u drevnoj Indiji tada se prilično razlikovalo od ostatka svijeta, društvo i država nisu imali uticaj na kurikulum i administraciju.
Da bi se obrazovalo, dijete je moralo napustiti dom i živjeti s učiteljem (indijskim sveštenikom) u gurukulu tijekom dijelog studija.
Za obrazovanje nije naplaćena naknada, učitelj bi se pobrinuo za hranu, odjeću i stanovanje. Prema ovom sistemu, veliku ulogu pri obrazovanju ima fizička aktivnost. Dakle, čak iako se dijete zainteresiralo za sticanje filozofskog znanja i dalje bi moralo svakodnevno obavljati neke fizičke radove.
Sofisti ili lutajući učitelji antičke Grčke javljaju se u 5. vijeku prije nove ere, naručito u Ateni, gdje robovlanička demokracija dostiže svoj vrhunac. Kao veoma obrazovani filozofi i govornici izlaze iz zatvorenih škola na trgove i javnost. Bave se problemima psihologije, etike, politike, retorike, lingvistike, religije, ostavljajući po strani istraživanje prirode koje biva dominantno do tada.
Protagora iz Abdere, bio je duhovni vođa Sofistike, čovjeka je stavio u središte istraživanja, te odredio osnovni stav sofista uopšte.
Georgija iz Leonta, bio je najveći retor među sofistima, zastupao je neku vrstu *nihilizma*.
Prodik iz Keja bavi se jezičnim problemima (sinonimika).
Alikidamant iz Eleje ustaje protiv robstva, tvrdeći da priroda nikog nije učinila robom.
Platon i Aristotel snažno se suprotstavljaju sofistima te ih nazivaju predavačima lažne mudrosti. 387-te i 355-te godine prije nove ere osnivaju Akademije locirane u Ateni koje su fokusirane na širenje istine.
100 godina prije nove ere, dvojica rimljana Ciceron i Kvintelijan imaju ideje, koje su i dalje u upotrebi u Zapadnom obrazovnom sistemu.
Marko Tulije Ciceron smatra se jednim od najsvestranijih umova antičkog Rima, upoznao je rimljane sa najbitnijim grčkim filosofskim učenjem, stvorio je latinski filosofski riječnik, istakao se kao lingvista .
Marko Fabije Kvantilijan bio je poznati rimski učitelj retorike, čiji je ideal i uzor bio Ciceron.
Obrazovanje srednjeg vijeka (500-1500 NE) je obilježila masovna nepismenost stanovnika. Pismenost se isprva njegovala samo u samostanima u kojima su redovnici poučavali čitanju i pisanju. Viši stupanj obrazovanja zvao se "sedam slobodnih vještina", a sastojao se od trivija i kvadrivija. Osnova znanja bilo je Sveto pismo.
Prva moderna osnovna škola osnovana je od strane Đoana Pestalocija (Johann Heinrich Pestalozzi).
Pestalozijeva metoda zasniva se na dvijema principima: (1) Djeci je potrebno emocionalno sigurno okruženje kao okruženje za uspješno učenje
(2) Nastava treba slijediti generalizirani proces ljudske konceptualizacije koji počinje senzacijom
Pastaloci bio je zastupnik edukacije nižeg staleža, te je metode edukacije zasnivao na individualnom pristupu i sposobnostima pojedinaca.
Na sličnoj filozofiji zasnivaju se metode Marije Montesori (Maria Montessori). Montessori sistem edukacije je baziran na podržavanju kreativnosti mladog pojedinca, na povećanju njihove volje za učenjem i prihvatanjem znanja, te je fokusiran na različitost pojedinaca.
Prvi vrtić zasnovan na Montessori ideji osnovan je u San Lorenzu (Casa Dei Bambini – Children’s house ili Dječija kuća)
Marija Montesori biva prva žena u Italiji, koja je godine 1896. diplomirala medicinu na rimskom sveučilištu.
1905-e godine osmišljen je test intelegencije od strane Alfreda Bineta, koji se i danas primjenjuje u obrazovnim institucijama.
1970-e raste popularnost školovanja od kuce (home-schooling), koje je i danas prisutno sve više. Pojava interneta i onlajn(online) učionica olakšava prenošenje znanja putem modernih uređaja na lak i jednostavan način.